Οι συγκλονιστικές σκηνές του Νεπάλ είναι μια προειδοποίηση για τους διεφθαρμένους ηγέτες παντού (Γνώμη - middleeastmonitor)

Οι πρόσφατες εικόνες από το Νεπάλ δεν ήταν συνηθισμένες ειδήσεις που έπρεπε να καταναλωθούν και να ξεχαστούν. Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν ασυνήθιστες σκηνές: θυμωμένα πλήθη να κυνηγούν αξιωματούχους και πλούσιες ελίτ που κατηγορούνται για διαφθορά, αφαιρώντας τους τα σύμβολα των προνομίων τους. 

Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα άτομα αναγκάστηκαν ακόμη και να βγάλουν τα ρούχα τους δημόσια – μια δραματική ταπείνωση που αποτύπωσε την κατάρρευση της θέσης και της εξουσίας τους.

{inAds}

Αυτές οι στιγμές δεν προέκυψαν αυθόρμητα. Ήταν προϊόν ετών αχαλίνωτης διαφθοράς, μονοπωλιακού πλούτου και ενός πολιτικού συστήματος που άφησε τους απλούς ανθρώπους αποκλεισμένους από τη δικαιοσύνη. Όταν οι δρόμοι για μεταρρύθμιση μπλοκάρονται, η απογοήτευση συσσωρεύεται σιωπηλά μέχρι να ξεσπάσει. Στο Νεπάλ, αυτή η σιωπή επιτέλους έσπασε.

Ένας καθρέφτης για τους άλλους

Αυτό που εκτυλίχθηκε στο Κατμαντού δεν είναι απλώς μια εγχώρια κρίση. Είναι ένας καθρέφτης που κρατιέται στους κυβερνήτες παντού. Το μάθημα είναι έντονο: η ατιμωρησία έχει ημερομηνία λήξης. Ανεξάρτητα από το πόσο υποτονικός μπορεί να φαίνεται ένας λαός, η δυνατότητα εξέγερσης παραμένει. Και όταν χάνεται η νομιμότητα, η πτώση των ελίτ μπορεί να είναι τόσο γρήγορη όσο και βάναυση.

Απόηχοι της Αραβικής Άνοιξης

Για όσους από εμάς στον αραβικό κόσμο, οι σκηνές από το Νεπάλ ξυπνούν γνώριμες αναμνήσεις. Το 2011, εκατομμύρια γέμισαν τους δρόμους της Τυνησίας, της Αιγύπτου, της Λιβύης, της Συρίας και της Υεμένης, ενωμένοι στο κάλεσμά τους: «Ο λαός θέλει να ανατρέψει το καθεστώς». Για μια στιγμή, ένιωσα σαν να έφταναν στο τέλος τους δεκαετίες διαφθοράς και δικτατορίας.

Αλλά τα επακόλουθα ήταν πολύ λιγότερα από αυτές τις ελπίδες. Οι λαϊκές εξεγέρσεις αντιμετώπισαν βίαιη καταστολή, ξένη επέμβαση και αντεπαναστάσεις. Η αρχική αισιοδοξία έδωσε τη θέση της σε πικρή απογοήτευση και, σε ορισμένες χώρες, σε καταστροφικούς πολέμους. Φαινόταν σαν η σύντομη αυγή της αλλαγής να επισκιάστηκε από μια ακόμη πιο σκοτεινή νύχτα.

Ωστόσο, το Νεπάλ είναι μια υπενθύμιση ότι η ιστορία δεν κινείται σε ευθείες γραμμές. Το πρώτο κύμα της Αραβικής Άνοιξης μπορεί να παραπαίει, αλλά το πνεύμα του παραμένει. Αυτό που συνέβη στο Νεπάλ δείχνει ότι η βούληση των απλών ανθρώπων μπορεί να επανεμφανιστεί σε απροσδόκητα μέρη και χρόνους και ότι ο απολογισμός της διαφθοράς μπορεί να καθυστερήσει αλλά ποτέ να μην διαγραφεί.

Όταν ο φόβος εξατμίζεται

Το πιο ισχυρό μάθημα από το Νεπάλ είναι ότι μόλις οι άνθρωποι σταματήσουν να φοβούνται την εξουσία, η εξουσία εξατμίζεται. Ούτε ο πλούτος ούτε οι επίσημοι τίτλοι μπορούν να θωρακίσουν τους διεφθαρμένους όταν η νομιμότητά τους καταρρέει. Οι ελίτ που κάποτε απαιτούσαν σεβασμό βρέθηκαν απογυμνωμένες –κυριολεκτικά και μεταφορικά– από το κύρος τους, εκτεθειμένες ως συνηθισμένα άτομα που επιβαρύνονται μόνο από το βάρος της αδικίας τους.

Αυτό θα πρέπει να σημάνει συναγερμό σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο. Οι κυβερνώντες που έχουν συσσωρεύσει περιουσίες ενώ εξαθλιώνουν τους πληθυσμούς τους μπορεί να πιστεύουν ότι είναι ασφαλείς, αλλά η λογοδοσία μπορεί να έρθει ξαφνικά, με τρόπους που δεν είχαν φανταστεί ποτέ.

Για δεκαετίες, οι πολίτες έχουν λάβει ατελείωτες υποσχέσεις για μεταρρυθμίσεις και κινήσεις κατά της διαφθοράς. Ωστόσο, στην πράξη, τέτοιες υποσχέσεις συχνά ισοδυναμούν με κάτι περισσότερο από βιτρίνα. Οι σκηνές από το Νεπάλ είναι μια ζωντανή υπενθύμιση ότι οι άνθρωποι μπορεί να περιμένουν, αλλά ούτε ξεχνούν ούτε παραδίδονται.

Ένα παγκόσμιο μοτίβο

Η αναταραχή του Νεπάλ είναι μέρος μιας ευρύτερης ανθρώπινης ιστορίας. Όπου ευδοκιμεί η αδικία και ο πλούτος συσσωρεύεται από λίγους, τελικά ακολουθούν λαϊκές εκρήξεις. Από την Ανατολική Ευρώπη στα τέλη της δεκαετίας του 1980, στη Λατινική Αμερική τη δεκαετία του 1990, στις αραβικές εξεγέρσεις πριν από μια δεκαετία, το μοτίβο είναι σαφές: καμία εξουσία δεν μπορεί να αντέξει όταν διακόψει τον δεσμό της με τον λαό.

Σήμερα, καθώς οι οικονομικές κρίσεις βαθαίνουν και το χάσμα μεταξύ κυβερνώντων και κυβερνώμενων διευρύνεται σε πολλές περιοχές, ο κόσμος μπορεί να πλησιάζει σε μια άλλη εποχή απολογισμού με διεφθαρμένες ελίτ. Το ερώτημα είναι αν αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τα προειδοποιητικά σημάδια – ή αν θα τα απορρίψουν μέχρι να είναι πολύ αργά.

Μια έντονη υπενθύμιση

Η ταπείνωση των ελίτ του Νεπάλ ήταν κάτι περισσότερο από ένα περαστικό θέαμα. Ήταν ένα ισχυρό σύμβολο. Ένα μήνυμα χαραγμένο στη φαντασία του κοινού: ο πλούτος και τα προνόμια δεν προσφέρουν μόνιμη ασπίδα έναντι της λογοδοσίας.

Για τους διεφθαρμένους ηγεμόνες και τις εδραιωμένες ελίτ στον αραβικό κόσμο, αυτές οι σκηνές θα πρέπει να χρησιμεύσουν ως μια απογοητευτική υπενθύμιση. Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν θα έρθει ένας απολογισμός, αλλά αν θα μάθουν το μάθημα πριν η ιστορία τους ξεγυμνώσει μπροστά στα έθνη τους.

middleeastmonitor