Εφημερίδα Al Istiklal: Έρχεται πόλεμος. Η Τουρκία φτιάχνει οχυρωμένα καταφύγια (Ανάλυση)

Μετά τον πόλεμο Ιράν-Ισραήλ, ο οποίος συνοδεύτηκε από δηλώσεις εξτρεμιστών υπουργών ότι «η σειρά της Τουρκίας είναι η επόμενη», και την εκμάθηση από την Άγκυρα των σημαντικότερων μαθημάτων της, όπως η σημασία των οχυρωμένων καταφυγίων για την προστασία από πυραύλους και drones που έχουν γίνει βασικό στοιχείο του σύγχρονου πολέμου, η τουρκική κυβέρνηση αποφάσισε να κατασκευάσει υπόγεια φρούρια, γράφει πολιτικός αναλυτής Ισμαήλ Γιουσέφ .

Η απόφαση διευκολύνθηκε επίσης από την έκθεση που εκπόνησε η Τουρκική Ακαδημία Πληροφοριών, η οποία αξιολόγησε τον 12ήμερο πόλεμο μεταξύ Ιράν και Ισραήλ.

Η έκθεση κατέληγε σε σύσταση για τη δημιουργία εθνικών συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και την κατασκευή κατάλληλων καταφυγίων σε μεγάλες πόλεις εντός της Τουρκίας.

Τουρκικές και ξένες αναφορές δείχνουν ότι οι τουρκικές αρχές έχουν ξεκινήσει ένα τεράστιο έργο για την κατασκευή καταφυγίων για βόμβες και πυραύλους και στις 81 επαρχίες, εν αναμονή μελλοντικών πολέμων μετά τη σύγκρουση μεταξύ Τελ Αβίβ και Τεχεράνης.

Αλλά το ερώτημα είναι, γιατί η Τουρκία αποφάσισε να κατασκευάσει καταφύγια ειδικά σχεδιασμένα για απειλές και πολέμους; Έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο πόλεμος μεταξύ αυτής και του Ισραήλ θα είναι τελικά αναπόφευκτος;Τα καταφύγια προορίζονται μόνο για προστασία από έναν πόλεμο με το Ισραήλ ή μήπως προορίζονται για την αποτροπή του ξεσπάσματος παγκοσμίων πολέμων που απειλούν την Τουρκία, η οποία βρίσκεται στο μέσο διαφόρων σημείων επαφής για πιθανούς μελλοντικούς πολέμους;

Η ιστορία των καταφυγίων

Στις 27 Αυγούστου 2025, το τουρκικό κανάλι NTV αποκάλυψε ότι η κυβέρνηση είχε εγκρίνει ένα σχέδιο για τη δημιουργία καταφυγίων σε όλες τις επαρχίες, αναθέτοντας στην κρατική εταιρεία TOKI την εκτέλεση του έργου. Η υλοποίηση θα ξεκινήσει στην Άγκυρα, μετά από μελέτη που επιβεβαίωσε την έλλειψη καταφυγίων.

Το κανάλι ανέφερε ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Πολεοδομίας και Κλιματικής Αλλαγής διεξήγαγε μια ολοκληρωμένη μελέτη που αποκάλυψε ότι η Τουρκία δεν διαθέτει υποδομές στέγασης και ότι οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για πιθανούς μελλοντικούς πολέμους ή καταστροφές.

Η κυβερνητική μελέτη επικαλέστηκε διεθνείς εμπειρίες στην κατασκευή καταφυγίων, όπως αυτές στο Ισραήλ, την Ιαπωνία και την Ελβετία, τονίζοντας την ανάγκη εφαρμογής ενός τουρκικού μοντέλου που να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες των πόλεων και των οικιστικών κοινοτήτων.

Η βρετανική εφημερίδα Middle East Eye επιβεβαίωσε στις 27 Αυγούστου 2025 ότι το σχέδιο κατασκευής καταφυγίων εγκρίθηκε από τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου τον Ιούνιο του 2025, μετά τον πόλεμο Τελ Αβίβ-Τεχεράνης, και ότι έχει πλέον ληφθεί απόφαση για την έναρξη της κατασκευής.

Δήλωσε ότι ο στόχος είναι να «δημιουργηθούν ασφαλείς ζώνες όπου οι πολίτες θα μπορούν να αναζητήσουν καταφύγιο σε περίπτωση πολέμων ή πιθανών καταστροφών», συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών απειλών.

Η εφημερίδα σημείωσε ότι η Τουρκία υποφέρει από σημαντική έλλειψη υποδομών στέγασης, καθώς πολλές από τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις χρησιμοποιούνται ως χώροι στάθμευσης ή αποθήκες. Για τον λόγο αυτό, το Υπουργείο Πολεοδομίας έχει αρχίσει να μελετά τις εμπειρίες άλλων χωρών σχετικά με την εφαρμογή του.

Ανέφερε ότι «οι Τούρκοι αξιωματούχοι εξεπλάγησαν ιδιαίτερα από το εκτεταμένο ισραηλινό δίκτυο καταφυγίων σε μεγάλες πόλεις, το οποίο τους επέτρεψε να αναζητήσουν ασφάλεια κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών, με αποτέλεσμα έναν χαμηλό αριθμό θανάτων και τραυματισμών».

Τα 4 σημαντικά  μηνύματα 

Αναλυτές και ειδικοί στις τουρκικές υποθέσεις πιστεύουν ότι η κίνηση της Άγκυρας αντιπροσωπεύει μια μετάβαση από μια «θεωρητική προειδοποίηση» σε μια φάση «πρακτικής εφαρμογής», ιδίως δεδομένου ότι η απόφαση ακολουθεί τις συστάσεις σε μια έκθεση που εκπόνησε η Εθνική Ακαδημία Πληροφοριών για τη δημιουργία καταφυγίων πολιτών.

Τόνισαν ότι η τουρκική απόφαση για τη δημιουργία καταφυγίων αποτελεί ένα στρατηγικό βήμα που μεταφέρει τέσσερα σημαντικά μηνύματα.

Πρώτον, μια στροφή προς μια νοοτροπία «οχυρωμένου κράτους». Η Τουρκία συνειδητοποίησε ότι δεν πρέπει να αρκείται στην ανάπτυξη της επιθετικής της δύναμης (drones, πυραύλους, αμυντική βιομηχανία) και άρχισε να εξετάζει εσωτερικά συστήματα ανθεκτικότητας, όπως καταφύγια και συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης. Αυτά είναι στοιχεία που απουσιάζουν από τις περισσότερες χώρες της περιοχής παρά το επικίνδυνο περιβάλλον ασφαλείας.

Το δεύτερο μήνυμα είναι η επιδίωξη της Τουρκίας να ενσωματώσει την εθνική ασφάλεια και τις υποδομές. Αναθέτοντας στην TOKİ (γνωστή για την κατασκευή εκατομμυρίων οικιστικών μονάδων) την κατασκευή καταφυγίων, το κράτος στοχεύει στην ενσωμάτωση των αμυντικών υποδομών στην πολιτική ζωή. 

Δηλαδή, το καταφύγιο θα ήταν μέρος ενός κτιρίου ή οικιστικού συγκροτήματος, όπως σε χώρες όπως η Ελβετία ή η Βόρεια Κορέα, όχι απλώς μεμονωμένες στρατιωτικές εγκαταστάσεις.

Το τρίτο μήνυμα είναι ότι η Τουρκία είναι προετοιμασμένη για νέες περιφερειακές εξισώσεις και ότι αναμένει ότι οι μελλοντικές συγκρούσεις (μετά τον ισραηλινο-ιρανικό πόλεμο) θα επεκταθούν σε πολλαπλά μέτωπα και ότι οι μεγάλες πόλεις (Κωνσταντινούπολη, Άγκυρα, Σμύρνη) μπορεί να μην απέχουν πολύ από τους κινδύνους στο σενάριο ενός μελλοντικού μεγάλης κλίμακας περιφερειακού πολέμου.

Το τέταρτο μήνυμα είναι ότι η Τουρκία σήμερα δημιουργεί μια νέα γενιά εθνικών αμυντικών συστημάτων, παρόμοια με αυτό που έκανε η Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά αυτή τη φορά με ένα νέο οθωμανικό πνεύμα και ένα προσεκτικά μελετημένο σχέδιο πληροφοριών που έχει τεθεί σε εφαρμογή.

Σύσταση πληροφοριών

Αυτή η τουρκική κίνηση έρχεται στο πλαίσιο της εφαρμογής των συστάσεων της έκθεσης της Εθνικής Ακαδημίας Πληροφοριών, η οποία περιελάμβανε την ανάγκη να ξεκινήσει η δημιουργία «καταφυγίων» στις μεγάλες πόλεις.

Η έκθεση, με τίτλο «Ο Πόλεμος των Δώδεκα Ημερών και τα Διδάγματα που Αποκόμισε η Τουρκία», συνέστησε επίσης την αξιοποίηση της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν για τη δημιουργία συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για τους πολίτες, την πρόβλεψη ασταθών περιφερειακών συνθηκών και την προετοιμασία για πιθανά σενάρια την επόμενη περίοδο.

Η κυβέρνηση φαίνεται να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις συστάσεις της ακαδημίας και να προετοιμάζεται για οποιαδήποτε μελλοντική αντιπαράθεση.

Σε μια εμπεριστατωμένη έκθεση που εξέδωσε η Τουρκική Ακαδημία Πληροφοριών (MİA) στις αρχές Αυγούστου 2025, η έκθεση κατέληγε τονίζοντας ότι «η ιρανική εμπειρία υπογραμμίζει την ανάγκη δημιουργίας εθνικών συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και δημιουργίας κατάλληλων καταφυγίων σε μεγάλες πόλεις εντός της Τουρκίας».

Απέδωσε αυτό σε ένα πιθανό σενάριο επανέναρξης του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και ΗΠΑ αφενός και Ιράν αφετέρου, με τις επιθέσεις να εξελίσσονται σε μια ολοκληρωμένη επίθεση που θα έκανε την αντιπαράθεση πιο έντονη και παρατεταμένη. 

Το Ιράν μπορεί να επανεξετάσει το ενδεχόμενο ανάπτυξης πυρηνικών όπλων ως αποτρεπτικού μέσου, και αν το καθεστώς αισθάνεται ότι έχει χάσει όλα τα χαρτιά του, το κλείσιμο του Στενού του Ορμούζ μπορεί να αποτελέσει μια ρεαλιστική επιλογή, η οποία θα επηρεάσει σοβαρά την παγκόσμια αγορά ενέργειας και τη διεθνή ισορροπία δυνάμεων. Ως εκ τούτου, η Τουρκία πρέπει να προετοιμαστεί για το χειρότερο.

Η έκθεση είχε έκταση 50 σελίδες και ήταν χωρισμένη σε τρία κύρια μέρη

Η Τουρκία προετοιμάζεται για ένα πολεμικό σενάριο με οχυρωμένα καταφύγια. Τι γίνεται με την επικείμενη ώρα μηδέν;, γράφει η Al Istiklal.

Ο πρώτος άξονας περιελάμβανε μια αναλυτική ανάγνωση στρατιωτικών, τεχνικών και πληροφοριών δεδομένων, καθώς και μια αξιολόγηση των συστημάτων αεράμυνας και πυραυλικής επίθεσης και των τεχνολογιών που χρησιμοποιήθηκαν.

Ο δεύτερος άξονας ασχολήθηκε με τις πολιτικές και διπλωματικές πτυχές που σχετίζονται με τον πόλεμο, τονίζοντας τον ρόλο των περιφερειακών και διεθνών συμμαχιών στην ισορροπία δυνάμεων της σύγκρουσης.

Ο τρίτος άξονας αφιερώθηκε στην πρόβλεψη πιθανών μελλοντικών σεναρίων και στην ανάλυση των πιθανών επιπτώσεων για την Τουρκία και την περιοχή βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα.

Η έκθεση τόνισε ότι η στρατιωτική υπεροχή δεν συνδέεται πλέον αποκλειστικά με την κατοχή ισχύος πυρός, αλλά μάλλον με την ικανότητα αποτελεσματικής κατεύθυνσής της, καταστέλλοντας ταυτόχρονα τις εχθρικές δυνατότητες.

Επεσήμανε ότι η εξάρτηση της Τεχεράνης από μια κεντρική, χαμηλής ανθεκτικότητας αμυντική δομή την καθιστούσε ευάλωτη σε συστηματική παράλυση απέναντι σε ισραηλινές πολύπλοκες επιθέσεις που συνδύαζαν φυσικά πυρά με ηλεκτρονικές παρεμβολές.

Τόνισε ότι ο έλεγχος του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος από το Ισραήλ το βοήθησε να παραλύσει την αμυντική οργάνωση του Ιράν, ενώ οι ψυχολογικές επιχειρήσεις έπαιξαν ρόλο στην επίδραση της δημόσιας αντίληψης και της αντίληψης του ιρανικού κοινού για τον πόλεμο.

Υψηλά σενάρια πολέμου

Η Ακαδημία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο σύγχρονος πόλεμος δεν διεξάγεται πλέον αποκλειστικά στα παραδοσιακά πεδία των μαχών, αλλά κρίνεται και στον ψηφιακό και ηλεκτρομαγνητικό χώρο, όπου διαχειρίζονται τα σήματα, τα καλώδια και οι ροές δεδομένων.

Συνεπώς, η οικοδόμηση υπεροχής σε αυτά τα μέτωπα «πρέπει να αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για κάθε δύναμη που επιδιώκει να κερδίσει μελλοντικούς πολέμους», σύμφωνα με την έκθεση των μυστικών υπηρεσιών.

Τόνισε ότι «η άμυνα είναι ένα συλλογικό φαινόμενο και δεν μπορεί να επιτευχθεί αποκλειστικά μέσω όπλων και στρατιωτικών μέτρων».

Προειδοποίησε ότι όπως ακριβώς η ισραηλινή υπηρεσία πληροφοριών Μοσάντ διαθέτει μια οργανωμένη και αποτελεσματική δομή εντός του Ιράν και βασίζεται στην στρατολόγηση ατόμων και οργανωμένων ομάδων, όπως μέλη των Μουτζαχεντίν-ε Χαλκ (MEK), υπάρχουν φόβοι για ένα παρόμοιο σενάριο που θα μπορούσε να απειλήσει την Τουρκία.

Οργανώσεις όπως η τρομοκρατική οργάνωση FETÖ θα μπορούσαν να διαδραματίσουν παράλληλους ρόλους εντός της Τουρκίας, εάν προκύψει ένα παρόμοιο περιφερειακό περιβάλλον.

Αυτές οι οργανώσεις παρείχαν στο Ισραήλ ακριβείς πληροφορίες για ευαίσθητους στόχους εντός του Ιράν και μάλιστα ίδρυσαν εργαστήρια κατασκευής drones εντός του ιρανικού εδάφους.

Η Τουρκική Ακαδημία Πληροφοριών υποστηρίζει ότι αυτά τα γεγονότα καταδεικνύουν ότι το έργο των πληροφοριών υπερβαίνει την ευθύνη συγκεκριμένων επίσημων θεσμών και γίνεται μέρος ενός ολοκληρωμένου συστήματος εθνικής ασφάλειας σε επίπεδο κοινωνίας στο σύνολό της.

Συνεπώς, η Τουρκία πρέπει να εργαστεί για την ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με τις απειλές που σχετίζονται με την κατασκοπεία και τις παραβιάσεις της ασφάλειας, σύμφωνα με τις συστάσεις της έκθεσης.

Η έκθεση τονίζει ότι οποιαδήποτε παραβίαση πληροφοριών —ακόμα και μικρή— σε ευαίσθητες τοποθεσίες, όπως οι αμυντικές βιομηχανίες ή οι υπηρεσίες ασφαλείας, θα μπορούσε να οδηγήσει σε καταστροφικά πλήγματα που θα ήταν δύσκολο να διορθωθούν αργότερα.

Στο πλαίσιο της ετοιμότητας της κοινότητας και της πολιτικής άμυνας, η έκθεση των υπηρεσιών πληροφοριών ζητούσε σημαντική ενίσχυση των δυνατοτήτων πολιτικής άμυνας, όπως η δημιουργία ενός ευρέος δικτύου έγκαιρης προειδοποίησης και η κατασκευή συστημάτων προειδοποίησης και συναγερμού κατά των αεροπορικών επιθέσεων, ιδίως στις μεγάλες πόλεις.

Επισημαίνει την ανάγκη δημιουργίας καταφυγίων εξοπλισμένων με τα κατάλληλα τεχνικά πρότυπα εντός στρατηγικών εγκαταστάσεων, όπως ευαίσθητα κυβερνητικά ιδρύματα, εκτός από την κατασκευή εύκολα προσβάσιμων συλλογικών καταφυγίων στις μεγάλες πόλεις.

Και να ληφθούν μέτρα που θα επιτρέψουν τη χρήση υπόγειων σταθμών του μετρό για τον σκοπό αυτό σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

Η έκθεση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ένα από τα πιο σημαντικά διδάγματα που αντλήθηκαν για την Τουρκία είναι η ανάγκη εκσυγχρονισμού του αεροπορικού της οπλοστασίου και ενσωμάτωσης επανδρωμένων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε μια ενιαία επιχειρησιακή δομή που επιτρέπει μια πιο αποτελεσματική αντίδραση σε πολλαπλές απειλές.

Επεσήμανε ότι η αδυναμία του Ισραήλ να αναχαιτίσει ορισμένους ιρανικούς υπερηχητικούς πυραύλους υπογραμμίζει τη σημασία της ανάπτυξης ενός πολυεπίπεδου συστήματος αεράμυνας στην Τουρκία που να διασφαλίζει ολοκληρωμένη κάλυψη και ετοιμότητα για σενάρια υψηλής απειλής.

Έρχεται πόλεμος

Από το ξέσπασμα της επιθετικότητας στη Γάζα και τους επακόλουθους πολέμους του Ισραήλ με τη Χεζμπολάχ και το Ιράν, γίνεται συνεχής συζήτηση στο Ισραήλ για το ενδεχόμενο στοχοποίησης της Τουρκίας στο μέλλον ως μιας ακόμη απειλής για το κράτος κατοχής.

Αυτό έχει γίνει εμφανές σε δηλώσεις Ισραηλινών αξιωματούχων, οι οποίοι υπαινίσσονται ότι έρχεται η σειρά της Τουρκίας.

Οι δυτικές εκτιμήσεις δείχνουν ότι εάν το Ισραήλ καταφέρει να παραλύσει το Ιράν και να ανατρέψει το καθεστώς του, σε συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Τουρκία και άλλα καθεστώτα στη Μέση Ανατολή θα αντιμετωπίσουν «δύσκολες προκλήσεις», σύμφωνα με τους New York Times στις 17 Ιουνίου 2025.

Υποστήριξε ότι αυτό οφειλόταν «στις φιλοδοξίες της ισραηλινής άρχουσας ελίτ, με τον βιβλικό θρησκευτικό προσανατολισμό της, που επιδιώκει να επεκταθεί σε διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, και στη δήλωση του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου ότι «δεν θα επιτρέψει την επιστροφή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» ως μορφή ανυπακοής κατά της Τουρκίας».

Η Τουρκία κλιμάκωσε επίσης την εκστρατεία της κατά του Ισραήλ μέσω ισχυρών πολιτικών προσωπικοτήτων, συνδέοντας την απελευθέρωση της Δαμασκού και την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ με την απελευθέρωση της Ιερουσαλήμ.

Η Τουρκία υποστήριξε ότι οι Οθωμανοί σουλτάνοι είχαν απελευθερώσει τη Δαμασκό και ότι θα ακολουθούσε η σειρά της Ιερουσαλήμ, στέλνοντας ένα μήνυμα στο Ισραήλ ότι και αυτό πρέπει να διαδραματίσει τον ρόλο του.

Στις 23 Δεκεμβρίου 2024, ο ηγέτης του Εθνικιστικού Κόμματος, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, σύμμαχος του Ερντογάν, απείλησε το Ισραήλ με πόλεμο, λέγοντας: «Όποιος βάλει το βλέμμα του στη Δαμασκό θα δεχτεί ένα οθωμανικό χαστούκι στο Τελ Αβίβ και την Ιερουσαλήμ».

Πρόσθεσε, «Εφόσον η Δαμασκός έχει κατακτηθεί, η κατάκτηση της Ιερουσαλήμ είναι επίσης επικείμενη», απειλώντας το Ισραήλ, με σαφή γλώσσα, με επικείμενο πόλεμο.

Ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού δήλωσε επίσης ότι οι Τούρκοι κατάφεραν να προσευχηθούν στο Τζαμί της Αγίας Σοφίας, προσευχήθηκαν στο Τζαμί των Ομεϋαδών και «ο Θεός θα δώσει σε αυτό το έθνος την ευκαιρία να προσευχηθεί στο Τζαμί Αλ-Άκσα υπό τις σημαίες μας», σε ένα απειλητικό μήνυμα προς το Ισραήλ.

سليمان صويلو:

"هل صلينا في آيا صوفيا؟(صلينا)

هل صلينا في المسجد الأموي؟(صلينا)

"سيمنح الله هذه الأمة فرصة الصلاة في المسجد الأقصى مع راياتنا". https://t.co/8kFDmtPQRG

— 🇹🇷 Osmanlı Caydırıcısı الردع العثماني (@RD_ottoman2023) January 5, 2025

 Σουλεϊμάν Σοϊλού:

«Προσευχηθήκαμε στην Αγία Σοφία;
Προσευχηθήκαμε στο τζαμί Umayyad;
«Ο Θεός θα δώσει σε αυτό το έθνος την ευκαιρία να προσευχηθεί στο τέμενος Al-Aqsa με τη σημαία μας».

Ο Ομάρ ιμπν αλ-Χαττάμπ κατέκτησε τη Δαμασκό το 635 μ.Χ. και στη συνέχεια κατέκτησε την Ιερουσαλήμ το 637 μ.Χ. Ο Σαλαντίν Αγιουμπι κατέκτησε επίσης τη Δαμασκό το 1184 μ.Χ. και τρία χρόνια αργότερα κατέκτησε την Ιερουσαλήμ το 1187 μ.Χ.

Ο τελευταίος από τους Οθωμανούς σουλτάνους που κατέκτησε τη Δαμασκό ήταν ο Τούρκος σουλτάνος ​​Σελίμ Α΄, ή «Γιαβούζ Σελίμ», ο ένατος σουλτάνος ​​της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ο 74ος Χαλίφης των Μουσουλμάνων. Αφού κατέκτησε τη Δαμασκό το 1516, εισήλθε στην Ιερουσαλήμ την ίδια χρονιά, τον Δεκέμβριο του 1516.

Ως εκ τούτου, οι Τούρκοι πολιτικοί και αναλυτές αναμένουν μια μελλοντική τουρκο-ισραηλινή αντιπαράθεση, ίσως σε συριακό έδαφος μετά την απελευθέρωσή του από την κυριαρχία της οικογένειας Άσαντ, αργά ή γρήγορα.

Πριν από τις δηλώσεις του Μπαχτσελί και την απελευθέρωση της Συρίας, ο Ερντογάν δήλωσε: «Ο απώτερος στόχος του Ισραήλ είναι η Τουρκία και ο πυρήνας του ζητήματος είναι το σχέδιο δημιουργίας ενός Μεγάλου Ισραήλ, ως ιδεολογικού και ιστορικού στόχου του Ισραήλ».

Σχολιάζοντας αυτό, ο Dror Ze’evi, καθηγητής στο Τμήμα Μεσανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Ben-Gurion στη Beersheba, δήλωσε στο Jewish News Agency ότι «οι επιδιώξεις του Ερντογάν περιλαμβάνουν πάντα την απελευθέρωση της Ιερουσαλήμ και την επανεμφάνιση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπό τουρκική ηγεσία».

Μια ανάλυση του Ατλαντικού Συμβουλίου στις 21 Δεκεμβρίου 2024, σημείωσε επίσης ότι ο Ερντογάν ενεργεί με βάση την ισλαμική πολιτισμική σκέψη στη σύγκρουσή του με το Ισραήλ, που σημαίνει ότι «τοποθετεί τη νέα Τουρκία ως συνέχεια της οθωμανικής κληρονομιάς της ως ηγέτη του ισλαμικού κόσμου».

Το Ισραήλ άρχισε να υποκινεί την Τουρκία, ισχυριζόμενο ότι επιταχύνει το πυρηνικό της έργο στο εργοστάσιο του Ακούγιου, επιμένοντας στον ανεξάρτητο εμπλουτισμό ουρανίου και σχεδιάζοντας να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, προειδοποιώντας ότι «η Άγκυρα θα μπορούσε να μετατραπεί σε ένα νέο Ιράν».

Καθώς αυτός ο νέος τουρκικός αντιδραστήρας δεν είναι ακόμη λειτουργικός και μη στρατιωτικός, ο Ισραηλινός αναλυτής Shai Gal προειδοποίησε στην ισραηλινή εφημερίδα Israel Hayom στις 7 Ιουλίου 2025 ότι «η τουρκική πυρηνική ενέργεια μπορεί να μην είναι λιγότερο επικίνδυνη για το Ισραήλ από την ιρανική απειλή».

Μετά την επιθετικότητα κατά του Ιράν, ο Ερντογάν εξέδωσε στις 18 Ιουνίου 2025 απόφαση για επέκταση της παραγωγής πυραύλων μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς, την οποία το Τελ Αβίβ θεώρησε ως μήνυμα που απευθυνόταν σε αυτό.

Οι εφημερίδες του Τελ Αβίβ εξέφρασαν φόβους ότι η Τουρκία επικεντρώνεται στην παραγωγή πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς για μελλοντικές πυρηνικές κεφαλές, δεδομένης της δήλωσης του Ερντογάν στις 5 Σεπτεμβρίου 2019, σχετικά με την κατοχή πυραύλων με πυρηνικές κεφαλές από το Ισραήλ και την επακόλουθη απαγόρευση τέτοιων πυραύλων από τη χώρα του.

Στο πλαίσιο των προετοιμασιών της Τουρκίας, ο Πρόεδρος Ερντογάν εγκαινίασε την πρώτη φάση του αμυντικού συστήματος «Steel Dome» στις 27 Αυγούστου 2025, κόστους 460 εκατομμυρίων δολαρίων. Το έργο, το οποίο περιλαμβάνει 47 στρατιωτικά οχήματα, αποτελεί μέρος των συνεχιζόμενων προετοιμασιών για τυχόν μελλοντικούς πολέμους.

Πηγή