Γιατί λέμε "Δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται"

Πολλές φορές ακούμε τη φράση «Δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται». Γιατί όμως τη λέμε και από πού προέρχεται; Την χρησιμοποιούμε όταν κάποιος ισχυρός άνθρωπος ή θεσμός χάσει τη δύναμή του, τότε όλοι προσπαθούν να επωφεληθούν, να κερδίσουν κάτι από την πτώση του.

Η φράση κατά κυριολεξία σημαίνει: «Όταν η βελανιδιά πέσει, κάθε άνθρωπος κόβει ξύλα». Προέρχεται από το έργο «Γνῶμαι μονόστιχοι» του Αθηναίου κωμωδιογράφου Μενάνδρου (344/3-292/1 π.Χ.).

Παρόμοια φράση συναντούμε στον Αισχύλο (Αγαμέμνων, στίχ. 884-85)… «σύγγονον βροτοίσι τον πεσόντα λακτίσαι πλέον» = είναι συνυφασμένο με τους ανθρώπους να ποδοπατούν εκείνον που θα πέσει.. (εννοεί ηθικά, ή εκείνον που ατύχησε). Επίσης σε μύθο του Αισώπου, όπου η αλεπού χλεύαζε ένα λιοντάρι που το είχαν αιχμαλωτίσει: «Πολλοί των ενδόξων, δυσπραγίαις περιπεσόντες, υπ’ ευτελών εξουθενούνται».

Η μεταφορική σημασία του γνωμικού είναι: Όταν κάποιος ισχυρός άνθρωπος ή θεσμός χάσει τη δύναμή του, τότε όλοι προσπαθούν να επωφεληθούν, να κερδίσουν κάτι από την πτώση του.

Είναι ένα σχόλιο πάνω στη φυγή του σεβασμού όταν χαθεί η δύναμη, και το πόσο εύκολα στρέφονται όλοι εναντίον σου όταν πάψεις να είσαι «υπολογίσιμος».