Η ελληνική καταγωγή των Φιλισταίων
Βάσει πρόσφατης μελέτης DNA, οι Φιλισταίοι φαίνεται πως είχαν ελληνική καταγωγή, γεγονός που ενισχύει την άποψη ότι οι «αιώνιοι αντίπαλοι» των Ισραηλιτών στην Ανατολική Μεσόγειο προέρχονταν από τον ελληνικό χώρο. Η έρευνα αυτή, η πρώτη που βασίστηκε σε DNA από αρχαίο φιλισταϊκό νεκροταφείο, είχε ως στόχο να εντοπίσει τις ρίζες του λαού που αναφέρεται κατ’ επανάληψη στην Παλαιά Διαθήκη. Σύμφωνα με το ιερό κείμενο, οι Φιλισταίοι προέρχονταν από τη «Γη των Καφθώρ», που ταυτίζεται με τη σημερινή Κρήτη.
Κατά τον 12ο αιώνα π.Χ., οι Φιλισταίοι εγκαταστάθηκαν στις ακτές του νότιου Ισραήλ και της σημερινής Γάζας, όπου δημιούργησαν σημαντικά κέντρα. Το 2016, αρχαιολόγοι ανακάλυψαν νεκροταφείο στην Ασκαλών, με περίπου 150 τάφους, το οποίο παρείχε κρίσιμα στοιχεία για την καταγωγή τους. Η μεγάλη καμπή ήρθε το 2019, όταν γενετικές αναλύσεις έδειξαν ότι οι νεκροί του νεκροταφείου έφεραν γονιδιακά χαρακτηριστικά ευρωπαϊκού πληθυσμού, διαφορετικά από τα σημιτικά γονίδια των κατοπινών κατοίκων της περιοχής. Αυτό επιβεβαίωσε ότι κατά τη μετάβαση από την Εποχή του Χαλκού στην Εποχή του Σιδήρου σημειώθηκε μετακίνηση πληθυσμών από την Ευρώπη προς την Εγγύς Ανατολή.
Η ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Max Planck ανέλυσε γονιδιώματα ανθρώπων που έζησαν στην Ασκαλών από το 1600 έως το 800 π.Χ. Τα δεδομένα αποκάλυψαν ευρωπαϊκή καταγωγή γύρω στον 12ο αιώνα π.Χ., δηλαδή ακριβώς στην περίοδο άφιξης των Φιλισταίων. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι πρόγονοί τους μετανάστευσαν μέσω Μεσογείου από την Ελλάδα, την Κρήτη, τη Σαρδηνία ή ακόμη και την Ιβηρική χερσόνησο.
Η παρουσία των Φιλισταίων αποτυπώνεται και σε υλικές μαρτυρίες: κεραμικά με αιγαιακά πρότυπα, γραφή με επιρροές από τον ελληνικό κόσμο και διατροφικές συνήθειες, όπως η κατανάλωση χοιρινού. Οι αρχαιολόγοι επισημαίνουν ότι διέφεραν αισθητά από τους γειτονικούς Εβραίους, με τους οποίους είχαν συνεχείς πολέμους. Η Βίβλος παρουσιάζει τους Φιλισταίους ως αμείλικτους αντιπάλους: ο Γολιάθ, ο γίγαντας που νικήθηκε από τον νεαρό Δαβίδ, και η Δαλιδά, που πρόδωσε τον Σαμψών, αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Παρά τη σαφή ευρωπαϊκή γενετική σφραγίδα στις πρώτες ταφές, μέσα σε δύο αιώνες τα χαρακτηριστικά αυτά εξαφανίστηκαν. Οι επιστήμονες κατέληξαν ότι οι Φιλισταίοι αναμίχθηκαν εκτενώς με τους ντόπιους σημιτικούς πληθυσμούς, χάνοντας την ξεχωριστή γενετική τους ταυτότητα. Ωστόσο, οι πολιτισμικές τους ιδιαιτερότητες επιβίωσαν για περισσότερους από πέντε αιώνες. Οι Φιλισταίοι παρέμειναν κυρίαρχοι στην περιοχή μέχρι το 604 π.Χ., όταν κατακτήθηκαν από τους Βαβυλώνιους, λίγο πριν την ίδια μοίρα γνωρίσουν και οι Εβραίοι.
Τα ευρήματα DNA, σε συνδυασμό με τα αρχαιολογικά δεδομένα, ενισχύουν την άποψη ότι οι Φιλισταίοι είχαν καταγωγή από την Ελλάδα ή την Κρήτη και εγκαταστάθηκαν στη Νότια Παλαιστίνη κατά τον 12ο αιώνα π.Χ. Παρότι γονιδιακά ενσωματώθηκαν στους ντόπιους πληθυσμούς, διατήρησαν για αιώνες την ιδιαίτερη ταυτότητά τους, πριν εξαφανιστούν οριστικά από την ιστορία με την έλευση των Βαβυλωνίων.
